Adet geciktirici ne zaman kullanılır? Adet geciktiricilerin zararları nelerdir?

Adet geciktirici ilaçlar, progesteron hormonu seviyesini yükselterek rahim iç duvarındaki astar dokusunun kalınlaşıp, kanayarak dökülmesini önleyen, progesteron hormonunun sentetik formlarıdır. Etkili olması için beklenen adetten en az 3 gün önce başlanması önerilmektedir.

Tıbbi dilde "progestin" olarak adlandırılan bu sentetik hormon, adet döngüsünün ikinci yarısında baskın olan progesteronun etkilerini taklit eder. Normal bir adet döngüsünde, progesteron seviyesinin düşmesi rahim iç zarının (endometrium) dökülmesini tetikler ve kanama başlar. Adet geciktirici ilaçlar, vücuda dışarıdan progesteron takviyesi yaparak bu hormonal düşüşü engeller. Böylece, rahim iç zarı dökülmez ve adet kanaması ertelenmiş olur. Bu ilaçlar bir doğum kontrol yöntemi değildir ve gebeliği önlemez. Kullanım amaçları yalnızca kısa süreli olarak adet kanamasını ötelemektir. Adet Geciktiriciler Nasıl Çalışır? Adet her ay progesteron seviyelerindeki düşüşle tetiklenir. Adet geciktirici ilaçlar, progesteron seviyesini yumurtlamayı önleyecek ve rahim astarının dökülmesini engelleyecek seviyede yükselterek çalışır ve adetin gecikmesini sağlar. Adet Geciktirici İlaçların Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Adet geciktirici hapların vücutta farklı etkileri bulunmaktadır. Kadınların aylık döngülerini ele alan iki ana hormon östrojen ve progesteron ile yaşanan döngü takviminde, ilaçlar sentetik progesteron oluşturarak vücuttaki progesteron seviyesinin yüksek tutulmasına yol açmaktadır. Kadılarda adet döngüsü aşağıdaki şekilde gerçekleşir. Foliküler Faz (Döngünün İlk Yarısı)  Adet kanamasının ilk günü ile başlar. Bu dönemde östrojen hormonu baskındır. Östrojen, rahim iç zarı olan endometriumun kalınlaşmasını ve olası bir gebelik için hazırlanmasını sağlar. Luteal Faz (Döngünün İkinci Yarısı) Yumurtlamadan sonra başlar. Bu fazda progesteron hormonu devreye girer. Progesteron, östrojen tarafından kalınlaştırılmış olan rahim duvarını besler, olgunlaştırır ve embriyonun tutunması için uygun hale getirir. Eğer döllenme gerçekleşmezse, döngünün sonuna doğru progesteron ve östrojen seviyeleri hızla düşer. Hormonal destekteki bu ani düşüş, rahim iç zarının bütünlüğünü kaybetmesine ve dökülmesine neden olur. Bu dökülme süreci, adet kanaması olarak deneyimlenir. İşte adet geciktirici ilaçlar bu noktada devreye girer. Beklenen adet tarihinden birkaç gün önce kullanılmaya başlandığında, bu ilaçların içerdiği sentetik progesteron (progestin), vücuttaki progesteron seviyesinin yüksek kalmasını sağlar. Vücut, progesteron seviyesi düşmediği için rahim zarını dökme sinyalini almaz. Sonuç olarak endometrium tabakası yerinde kalır ve kanama ertelenir. İlaç kullanımı bırakıldığında ise vücuttaki progestin seviyesi hızla düşer ve bu hormonal çekilme, genellikle 2-4 gün içinde adet kanamasının başlamasına yol açar. Adet Geciktirici Haplar Ne Zaman ve Nasıl Kullanılmalıdır? Adet geciktirici haplar, vücudun doğal progesteron hormonunu taklit etmek için tasarlanmış haplardır. Adet geciktirme hapları rahim zarının dökülmesini önleyerek adetin ertelenmesini sağlarlar. En yaygın olanı noretisteron hormonu içeren tabletlerdir. Bu gibi ilaçları kullanırken ilacı doğru zamanlama ile almak oldukça önemlidir. Hekimin belirttiği dozajı aşmadan uygun şekilde kullanılmalıdır. Gereğinden az kullanmak geciktirmeyi önlemeyeceği gibi, fazla kullanmakta istenmeyen etkilere ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Başlama Zamanı Adet geciktiricinin, adet döngüsünden en az 3 ila 5 gün öncesinde kullanılması gereklidir. Kanama başladıktan sonra ya da bir gün öncesinde kullanmak çoğu zaman ilacın etkisiz olmasına yol açabilmektedir. Adet Geciktirici Kullanım Dozu ve Süresi  İlacın kullanım sıklığı, kullanım amacına ve doktorun önerisine göre değişkenlik gösterebilir. Çoğunlukla günde 2-3 tablet olarak alınmaktadır. Geciktirmenin özel nedeni ortadan kalktığında, ilaç alımı da bitirilmelidir. Geciktirici hapların 10-14 günden daha uzun süre kullanılması tavsiye edilmez. İlaç Bırakıldıktan Sonraki Süreç İlaç alımı bitirildiğinde, yukarıda belirtildiği gibi sentetik hormon seviyesi düşer ve birkaç gün içerisinde adet kanaması görülmeye başlar. Adet Geciktiricilerin Zararları ve Yan Etkileri Adet geciktirici ilaçlar normal kullanım talimatına uygun şekilde ve devamlı kullanılmadığında vücuda herhangi bir zararı olmamaktadır. Devamlı kullanımı vücudun doğal hormonal dengesine müdahale ettiği için yan etki ve potansiyel riskler nedeniyle doktora danışılmalıdır. Adet geciktirici yan etkileri aşağıdaki gibidir. Yaygın Görülen Adet Geciktirici Yan Etkileri Bu yan etkiler genellikle hafif ve geçicidir. İlaç bırakıldıktan sonra ortadan kalkar. Ara Kanama ve Lekelenme: Ara kanama, özellikle ilacın dozunun atlanması veya düzensiz kullanılması durumunda en sık görülen yan etkidir. Vücut, hormonal dengeyi sağlamaya çalışırken lekelenme tarzında kanamalar olabilir. Meme Hassasiyeti ve Şişkinlik: Progesteron hormonunun doğal etkilerinden biri olan meme hassasiyeti, dışarıdan alınan sentetik hormonla da tetiklenebilir. Şişkinlik ve Vücutta Su Tutulumu: Hormonal değişiklikler vücudun sıvı dengesini etkileyerek ödem ve şişkinliğe neden olabilir. Duygu Durum Değişiklikleri: Progesteronun sinir sistemi üzerindeki etkileri nedeniyle bazı kadınlarda sinirlilik, gerginlik veya depresif bir ruh hali gözlemlenebilir. Mide Bulantısı ve Baş Ağrısı: Özellikle baş ağrısı ilaca yeni başlandığında görülebilen yaygın yan etkilerdendir. Cinsel İstekte (Libido) Değişiklikler: Hormonal dalgalanmalar cinsel isteği artırabilir veya azaltabilir.